انسان شناسی
بسم الله الرحمن الرحیم
خود شناسی:
(رَحِمَ الله اِمرَءَعَرَفَ رَبَّ وَ لَم یَتَعَدَّ تَابَه:خدا رحمت کند انسانی را که اندازه خودش را بشناسد واز حدود خودش تجاوز نکند.) اندازه خود را درک کردن و در حد اندازه حرکت کردن فوق العاده بحث جدّی است. (مَن عَرَفَ نَفسَه فَقَد عَرَفَ رَبَّه:هر کس به معرفت نفس رسید پیشا پیش به معرفت ربّ خواهد رسید .) اگر انسان خودش را شناخت پروردگارش را قبلاً و حتماً شناخته است؛به معنای دیگر هر وقت خودت را شناختی می توانی پروردگارت را بشناسی . بحث شناخت خود وتوّجه به این مطلب که من کیستم،ازکجا آمده ام ،برای چه آمده ام وکجا باید بروم مطلبی مهّم ونباید لحظه ای غفلت کنیم.(رَحِمَ اللهُ اِمرَءَعَرَفَ مِن عَین،فِی عَین،اِلی عَین).خداوند انسان را پا برهنه آفرید وزمین را داغ نهاد تا لحظه ای توقف نکنیم ،به عبارت دیگر اِنَا لله ما برای اِنَا اِلیهِ راجِعون ماست :آمدن ما برای رفتن است نه برای ماندن به عبارت دیگر دنیا دار ممر ماست نه مقرما :مقر جایی است که ما بسوی آن روان هستیم انسان همان مخلوقی است که جانشینی خدا را پذیرفت ودر این عالم مستقر شد تا مراحل صلاحیت یابی وبه دست آوردن عالی ترین درجات بهشت برین الهی خود را احراز کند ،همان موجودی که وقتی مراحل تکمیلی جسمانی و روحانی او کامل شد پروردگار بر خود آفرین گفت:(فَتَبارَکَ اللهُ اَحسَنُ الخالِقین وآفرین خود را به اَحسَنُ الخالقین متّصل می کند:تو برترین وبهترین آفرینندگانی.)واین مطلب حائز اهمّیّت است که خداوند همه عالم وجود را خلق کرده امّا تنها پس از خلقت انسان به خود تَبارَک الله گفته است ،که مشخّص می شود مسئله ای مهّم وحساس وجود دارد برای فهم ودرک این مطلب به سوره تین یا انجیر مراجعه می کنیم آیات 1تا 3 خداوند متعال در این سوره قسم یاد میکند به انجیروزیتون ،طورسینا و شهر امن مکه ؛قسمی که یکی از راه های تأکید است و موضوعیت دارد وهر قسم جوابی در پی خواهد داشت ورابطه ای بین قسم و جواب قسم وجود دارد .مقصود از قسم یاد کردن به این موارد دراین سوره نورانی این است که ما انسان را در بهترین قوام بندی آفریدیم در واقع انسان موجودی است از تلفیق خاک وافلا ک که نه مثل موجودات دیگر بعد مادی ونه مانند ملائکه فقط بعد معنوی را داراست بلکه آمیخته از هر دوی اینها ست . این قوام بندی در همه انسان ها مو جود است وحتّی جنسیت درآن راه ندارد یعنی زن و مرد ندارد چه بسا پروردگاری که صفت پرورشگری ومربیگری نسبت به عالم دارد ؛این ویژگی را به بانوان داده و در اصل مهّم ترین صفت موجود در عالم و موهبت به بانوان است.پس انسانی که بهترین مخلوقات است ظرفیتی دارد که به جایگاه ومرتبه ای برسد که هیچ ملک مقربی راه ندارد یعنی درجه اعلا علیین حالا همین انسان با این ظرفیت قابلیت سقوط به اسفل سافلین را نیز دارد .
نکته مهّم :اینکه در زندگی می خواهیم چه کنیم و به کجا برویم ؟ امام علی (ع) :(یَا کُمیل مَا مِن حَرَکَةٍ اِلّاوَاَنتَ تَهتَاجُ فیهَا اِلی مَعرِفَةٍ: هیچ حرکتی از تو صادر نمی شود مگر آن که نیازمند شناخت باشی .) سمیه حسینعلی ادامه دارد…